Voor de Bijen, Frank Mandersloot
Amsterdam Rietlandpark
Op het drukke verkeersknooppunt van het Rietlandpark maken vier tafels onderdeel uit van het kunstwerk Voor de Bijen van Frank Mandersloot. Vier? Als je afdaalt naar de tramhalte blijkt het geheel te zijn gebouwd op nóg een tafel die onderdeel uitmaakt van het wegdek. En zelfs dat is eigenlijk niet de basis, want historisch Amsterdam is gebouwd op palen die haar overeind houden in de drassige ondergrond: een soort grote tafel. Voor de bijen borduurt voort op dit beeld. Mandersloot kreeg de opdracht een kunstwerk te maken dat verwijst naar het verkeersknooppunt waarop het staat. De tafels klimmen over elkaar heen in de richtingen van auto’s, fietsers, trein en tram om te wijzen op de ruimtelijkheid van de verder zo zakelijke omgeving. Om de beweging nog meer kracht bij te zetten, werd er in het kunstwerk een bijenvolk van dertigduizend bijen gehuisvest dat zich bij de verkeersstromen voegde. Samen met de stadsecoloog ontwierp Mandersloot daarnaast een landschapsplan voor bloemperken in de omgeving, als voedsel voor de bijen. Het project duurde negen jaar. Gebouwd op de palen van Amsterdam en bewoond door een bijenvolk dat zo’n 28 kilometer leefoppervlak benut. Ziehier, een van de grootste kunstwerken ter wereld.
Het besef groeit dat de bij met uitsterven wordt bedreigd, door toedoen van kortzichtige economische strategieën. Op verschillende plekken in Amsterdam worden bijen gehouden door imkers of staan bijenhotels die van de stad een insectenvriendelijker verblijf maken. Ook Mandersloot maakte van de bijen een graadmeter voor de bewoners van Amsterdam. Gaat het goed met de bij, dan gaat het ook goed met de mens. Daarnaast dragen bijen miljarden euro’s bij aan onze economie doordat ze cruciale voedselbronnen en natuurlijke handelswaren bestuiven.
We leven in een tijd waarin een groot en bijna arrogant vertrouwen heerst in de technologische mogelijkheden waarmee we onze leefomgeving naar onze hand kunnen zetten. In de afgelopen jaren leek Voor de Bijen te laten zien dat de natuur zich niet altijd weet in te meten en aan te passen aan de mens. Jonge bijen vervlogen in de wind die tussen de gebouwen door raasde. De kolonie dunde uit tot er niets meer van over was. De bijen verdwenen. Gaat het goed met de stad? Begin zomer 2018 is Mandersloot samen met een imker een nieuwe poging aangegaan tot het onderhouden van een kolonie in het werk.