De Ceuvel, verschillende kunstenaars
Korte Papaverweg 6
Naast de reusachtige ADM en NDSM had en heeft Amsterdam-Noord nog een aantal kleinere scheepswerven. Een ervan bevond zich vlak achter de Van der Pekbuurt, dicht bij waar ooit de eerste vliegtuigfabriek van Fokker stond. Deze werf heeft onder meerdere namen en eigenaren geopereerd, maar heette voor het grootste deel van zijn bestaan De Ceuvel-Volharding en is in bedrijf geweest tussen 1919 en 2000. Het gebruik van de werf had de grond ernstig verontreinigd, waardoor het terrein voor de meeste doeleinden ongeschikt en zelfs gevaarlijk was. De gemeente schreef daarom in 2012 een prijsvraag uit onder architecten om op zoek te gaan naar een creatieve oplossing voor het braakliggende terrein. Deze werd gevonden door verschillende architectenbureaus. Bepaalde plantsoorten zijn namelijk in staat om vervuilde grond met de tijd te zuiveren. Maar De Ceuvel is ook een broedplaats, met ateliers in oude afgedankte woonboten die met fundering en al op het terrein zijn gezet. Verder is er een veganistisch café-restaurant en kun je er vergaderruimtes huren en workshops over ecologie en circulaire economie volgen. Over de houten promenade kun je van woonboot naar woonboot lopen zonder dat je voeten de vervuilde grond hoeven aan te raken.
Met zijn nadruk op circulaire technologie, creativiteit en een open en ontspannen sfeer lijkt De Ceuvel rechtstreeks afkomstig uit het boek The Rise of the Creative Class (2002) van Richard Florida. Talent, technologie en tolerantie zouden volgens Florida de belangrijkste pijlers zijn voor de succesvolle stad van de 21ste eeuw. Dit succes zou vervolgens via een doorsijpeleffect neerdalen op alle andere beroepsgroepen. Deze visie was aan het begin van deze eeuw zo invloedrijk dat gemeentes wereldwijd er hun beleid op baseerden, ook Amsterdam.
In het afgelopen decennium is echter gebleken dat er schaduwkanten kleven aan de visie van Florida. Juist in die nieuwe creatieve buurten stijgen de huizenprijzen en huren en neemt het aantal sociale huurwoningen af. De vermenging van beroeps- en inkomensgroepen, zoals voorzien door Florida, draaide in de praktijk uit op parallelle werelden, stijgende ongelijkheid, segregatie, frustratie en de verdringing van oorspronkelijke bewoners door nieuwe. Niet iedereen werd direct gedwongen te verhuizen, maar doordat dit voor een deel wel gold, en nog steeds geldt, scheurt het sociale weefsel van de oorspronkelijke gemeenschap.
Hier op De Ceuvel is men zich van deze gevaren bewust. Dit boegbeeld van een nieuwe economie en ecologie, dat alles met elkaar in balans probeert te brengen, van afval voedsel maakt en de verontreinigde grond zuivert met enkel de kracht van planten, heeft voor dit probleem echter geen oplossing. Het is dan ook maar de vraag wat er met deze grond zal gebeuren als de natuur eenmaal zijn werk heeft gedaan.
