Observatorium, Marinus Boezem, 1992
Elpermeer 251
Boven op een acht meter hoge terp, een kunstmatige heuvel die vroeger in Nederland werd gebruikt voordat er dijken waren, prijkt een rond plateau met daarop een grote ligstoel van graniet. Deze is geïnspireerd op de chaise longue uit 1920 van de beroemde Franse architect Le Corbusier. Op het plateau staan de sterrenbeelden van het noordelijk halfrond gegraveerd. Op de ligstoel mag je gaan liggen en vervolgens wachten tot het donker wordt. Dan, als de hemel helder is en er sterren verschijnen, kun je je even alleen in de ruimte wanen – als je het geluid van de A10 wegdenkt tenminste.
Annexaties van landschap, de lucht en zelfs het universum zijn een terugkerend element in het werk van kunstenaar Marinus Boezem. Daarmee weet hij onze blik naar de hemel te richten: iets wat er altijd is, maar waar je je niet altijd bewust van bent. Dat zie je terug in zijn rijke oeuvre, waarvan De Groene Kathedraal (1987) in Flevoland, een kathedraal van bomen geïnspireerd op de plattegrond van de kathedraal in Reims, zijn grootste kunstwerk is. Boezem geldt samen met Jan Dibbets en Ger van Elk als de grondlegger van de conceptuele kunst en arte povera in Nederland.
Boezem wil onze blik op de lucht richten omdat die volgens hem de enige echte wildernis is die er in Nederland nog over is. In de politiek van de (on)zichtbaarheid heeft de uitnodiging om een blik op de sterren te werpen een dubbele betekenis. Ooit stond kennis van de hemellichamen gelijk aan macht. De Europese koninkrijken die met hun wetenschap van zeenavigatie de wereldzeeën hebben bevaren probeerden deze kennis zo lang mogelijk te verbergen voor hun concurrenten.
Het gebaar om Observatorium te plaatsen in de publieke ruimte heeft daarmee een democratiserend karakter. Iedereen kan letterlijk gebruikmaken van instrumenten en symbolen van macht. Gelijktijdig laat het werk van Boezem ons zien dat we nooit alles onder controle zullen krijgen. De laatste grote wildernis blijft voor eeuwig buiten ons bereik.
In de kunstroute Nieuw-West is het werk Tectona Grandis (1993) van Marinus Boezem opgenomen.
