Schaapjes, Gerrit Bolhuis, 1966
Osdorpplein 371
Een blik op het graf van beeldhouwer Gerrit Bolhuis (1907 – 1975) zegt meer dan duizend woorden. Naast het graf staat namelijk een klein beeldje van een kind en een lammetje. Het kind staat speels met de armen omhoog en de benen wijd genoeg zodat het lammetje geknield tussen zijn benen past. Dit beeldje is typisch voor het werk van Bolhuis omdat mensen samen met dieren – en in het bijzonder kinderen en schapen – een belangrijk deel van zijn oeuvre bepalen. In Amsterdam alleen al herbergt het Oosterpark de Bokkenrijder (1957) en bij de Botteskerksingel staat het ‘Schaap met 5 poten’ (1969).
Waar in het Oosterpark bij de Bokkenrijder het kind nog onderdeel is van het beeldhouwwerk, moeten de ‘Schaapjes’ in Osdorp het zonder een menselijke compagnon stellen. Het werk van Bolhuis is in 1966 op het centrale deel van het toentertijd spiksplinternieuwe winkelcentrum Osdorpplein geplaatst. Het is alsof Bolhuis al wist wat de reactie van spelende kinderen op zijn schapen zouden zijn. Generaties kinderen springen nu al ruim een halve eeuw net als de schaapjes over het muurtje heen terwijl hun ouders met volle tassen vol boodschappen vanaf een eindje toekijken. Dat die schaapjes al zo lang dienst doen als speelkameraadjes, is goed te zien. Het brons is flink opgepoetst door de kinderhandjes die de oren beetpakken terwijl ze met hun billetjes even op de bronzen vacht zitten.
Deze hele kudde schapen oogt vrolijk, alsof ze na een lange winter dartelend de wei in springen. Maar kijk je beter, dan lijken er drie soorten schapen mee te lopen. Het schaap dat als eerste over het muurtje (of de dam) is, de schapen die het eerste schaap over het muurtje volgen en het laatste schaap dat de meute niet kan bijbenen en tot overmaat van ramp door de hoeven is gegaan. Dat laatste schaapje brengt dit kunstwerk in balans. Alsof Bolhuis wil zeggen: let goed op elkaar.
Een jaar geleden besloot Stadsdeel Osdorp dat het tijd was voor een enquête omdat de naam Osdorpplein niet goed de lading dekte; Osdorpplein bestaat eigenlijk uit twee winkelstraten die uitmonden op het ‘echte’ plein. De alternatieve naam ‘Osdorpplaza’ eindigde op de tweede plek. Een overweldigende meerderheid koos tegen de verwachting van het Stadsdeel in voor het behoud van de naam ‘Osdorpplein’. Het stadsdeel kan zich de moeite en het geld besparen met een enquête over de populariteit van de schapen van Bolhuis. Zien ze er dof uit, dan zijn ze afgedankt door de kinderen, wanneer ze glimmen weet je dat ze geliefd zijn.
Beluister ook de podcastaflevering over dit kunstwerk, en laat je meeslepen door de boeiende verhalen achter de werken van kunstroute Osdorp. In de podcast luister je naar gesprekken tussen schrijver en onderzoeker van deze route, Willem Sjoerd van Vliet, en kunsthistoricus Sietske Roorda.
