Jongen met Haan, Ruth Brouwer, 1969
Hoekenes 59
Het zal je misschien verbazen, maar het bronzen beeld ‘Jongen met haan’ uit (1969) van Ruth Brouwer bij de Osdorpse Montessori School is niet de enige in zijn soort in Amsterdam. Bij Montessorischool de Wielewaal in Zuid staat een beeld van een meisje met haar handen omhoog en in de rechterhand een duif, gemaakt door Gerarda Rueter in 1954. Een jaar later plaatste de schrijver en beeldhouwer Jan Wolkers een van zijn eerste beelden bij de Burgemeester Roëllschool (nu SBO de Kans) in Slotermeer: het stelt een jongen voor met een haan boven op zijn hoofd. Het lijkt erop dat kinderen met vogels op schoolpleinen een hit waren in de jaren ’50 en ’60.
Wanneer je de beelden van Rueter en Wolkers vergelijkt met ‘Jongen met haan’ van Ruth Brouwer, valt op hoeveel leven er in het beeld van Brouwer zit. Dat is misschien mede te verklaren door het verschil van de tijdsgeest tussen de strengere jaren ’50 en de losse tijd van eind jaren ’60. In de beelden van Brouwer figureren bijna zonder uitzondering vrolijke, spelende – kortom – levende kinderen. Een peuter die balanceert op de dij van zijn moeder die op haar zij ligt, een baby wordt die door een gehurkte moeder feestelijk omhoog gehouden en een kind dat trots – al grote passen makend – een haan omhoog houdt. De levensvreugde spat van al haar werk af.
Brouwer is opgeleid aan de Rijksakademie te Amsterdam, waar ze onder anderen les had van Piet Esser, die ook Wolkers en Rueter onder zijn hoede had gehad. Hier maakte ze niet alleen beeldhouwwerken, ze legde ze zich ook toe op het maken van penningen, een kunstvorm die steeds minder navolging heeft. De functie van een penning kan heel verschillend zijn: een gift, een token ter gelegenheid van een evenement of ter nagedachtenis aan een persoon, of puur als artistiek object. Tussen de jaren ’50 en ’90 heeft Brouwer tientallen penningen gemaakt. Een selectie hiervan is in 2010 in het Museum Beelden aan Zee te Scheveningen tentoongesteld.
De kunst van het maken van een penning vergt een precisie die tot uiting komt in een object dat in de palm van je hand past. Zo bekeken staan de penningen van Brouwer in contrast met het grove aspect van haar beeldhouwwerken. Toch is er een belangrijke overeenkomst, de levendigheid is in beide kunstvormen te vinden. Piet Esser, zelf ook een befaamd penningmaker, zei over de penningen van Brouwer: ‘Soms zien Ruth’s penningen er wel eens een beetje huiselijk en geknutseld uit, maar altijd levend’.
Beluister ook de podcastaflevering over dit kunstwerk, en laat je meeslepen door de boeiende verhalen achter de werken van kunstroute Osdorp. In de podcast luister je naar gesprekken tussen schrijver en onderzoeker van deze route, Willem Sjoerd van Vliet, en kunsthistoricus Sietske Roorda.
