Cascoland, 2010
Piet Paaltjenspad 9
Kunst als doel of als middel?
In 2014 schreef journalist en onderzoeker Roel Griffioen in het Belgische tijdschrift Rekto:verso over ‘kunst als glijmiddel’ in achterstandswijken. Hij besteedde in dit artikel extra aandacht aan de Kolenkitbuurt, de wijk die een kleine tien jaar geleden nog werd uitgeroepen tot de slechtste buurt van Nederland.
In de Kolenkitbuurt zijn verschillende initiatieven te vinden die met kunst en cultuur de leefbaarheid van een relatief kleine buurt willen verbeteren. WOW Amsterdam aan de Wiltzanghlaan hoort daarbij, de voormalige Bookstore Foundation en ook Cascoland, onder leiding van Roel Schoenmakers en Fiona de Bell.
Cascoland is een veelzijdig project waarbij veel met buurtbewoners wordt samengewerkt. Dit gebeurt in de vorm van een stadstuin, een logeerhuis en een flexwerkplaats. In het verleden zijn er tal van pop-upprojecten georganiseerd, zoals een schaatsbaan, een barbecue-eiland en een kippenhok.
In het artikel van Griffioen was de belangrijkste vraag wat de rol van kunst in achterstandswijken is. Is het een doel of een middel? Want iedereen weet dat, zodra de broedplaatsen hun diensten hebben bewezen, de projectontwikkelaars op de stoep staan om met miljoenen te smijten en de wijk te afficheren als ‘de nieuwste hippe Berlijnse buurt’, de broedplaatsen mogen inpakken om hun plek op te geven aan yuppen.
Natuurlijk zijn er problemen met de projecten van Cascoland. Op microniveau is dat bijvoorbeeld de stadstuin, die door sommige bewoners wordt gebruikt om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. De gewassen met het meeste gewicht krijgen voorrang, want die leveren het meest op. Kijk je naar het grotere plaatje, dan is de Kolenkitbuurt als opkomende wijk een gevaar voor zichzelf. Kinderen die het huis uitgaan en op zichzelf willen wonen kunnen geen betaalbare plek in de buurt vinden. Het karakter van de wijk lijkt ten prooi te vallen aan gentrificatie.
In de ‘huiskamer’ van Cascoland is een kartonnen maquette te zien van het gebouw Rhapsody in Amsterdam-West. Samen met de ontwikkelaar en de architect heeft Cascoland het voor elkaar gekregen dat de appartementen betaalbaar blijven, zodat jonge starters in hun eigen buurt kunnen blijven wonen. Ook het door Cascoland gestarte logeerhuis wordt onderdeel van dit complex.
Wat Cascoland bijzonder maakt is het zelfbewuste karakter van oprichters Roel Schoenmakers en Fiona de Bell, en de schare onderzoekers en vrijwilligers die aan het project meewerken. Ze weten dat ze bijdragen aan de vernieuwing van de stad en dat ze een schakel zijn in het gentrificatieproces, maar daar leggen ze zich niet bij neer. Liever maken ze een nieuwe schakel, eentje die onmisbaar is en nog meer doet voor belangen van de buurt.
Meer informatie
http://cascoland.com EN Griffioen, Roel (2014) De creatieve klasse als vreemdelingenlegioen, www.rektoverso.be. URL bezocht op 25 mei 2018. https://www.rektoverso.be/artikel/de-creatieve-klasse-als-vreemdelingenlegioen
