Ankh, Peter van de Locht, 1991
Wiegbrug
Naast de Wiegbrug staat een kunstwerk dat in nevelen van mystiek gehuld is. Vanaf de brug leidt een brede halfronde wenteltrap naar een grote zuil van blauw hardsteen. Daar bovenop is het Ankh-kruis te vinden, één van de bekendste symbolen uit de Egyptische oudheid.
In het hiërogliefenschrift betekent het Ankh-teken ‘leven’, en in de Egyptische religie gaf de drager van het Ankh-teken aan onsterfelijk te zijn. Het symbool werd daarom vaak gedragen door farao’s. Het was daarmee een teken dat de goden leven schonken aan het hele Egyptische volk. Deze hiëroglief werd daarom door de oude Egyptenaren vaak gebruikt als decoratie, of het nu om tempels, tombes of spiegels ging.
Het symbool werd overgenomen door andere volken in Syrië, Kanaän en de Minoïsche beschaving, waarbij het in sommige gevallen betekenis kreeg als een symbool voor vruchtbaarheid. De vroege Christenen adopteerden ook het Ankh-teken. Voor hen werd het een monogram voor Jezus, ook bekend als de crux ansata. Aan het einde van de 20ste eeuw werd de Ankh populair in de Westerse cultuur als spiritueel teken. Mensen droegen het als tatoeage of sieraad, vooral binnen de Goth subcultuur.
Voor de Duitse beeldend kunstenaar Peter van de Locht, woonachtig in Shanghai, is het aan de toeschouwers welke symboliek zij aan het Ankh-teken toedichten. Zijn kunstwerk bestaat bovendien uit meer dan alleen de Ankh-sculptuur. Ook het amandelvormige pleintje waar het beeld op staat en de ellipsvormige kolom die tegenover de Ankh-sculptuur staat, zijn er onderdeel van.
Van de Locht vertelt dat zijn sculpturen zijn gebaseerd op een grid-systeem, geïnspireerd op het boek L’architecture naturelle, geschreven in 1944 door ene Petrus Talemarianus in Latijn en uitgegeven door een kleine Franse uitgever in Parijs in 1949. In het boek worden we voorgesteld aan een obscure groep esoterische wetenschappers, die via wiskunde en natuurwetenschappen een link proberen te leggen tussen de geest en het lichaam, God en de mens, het absolute en het waarneembare, via tradities als Kabbalah en Platonisme.
Van de Locht vertelt dat hij rond 1970 door een Zuid-Franse beeldhouwer met de geschriften van Talemarianus in aanraking kwam. “In dit boek beschreef hij een systeem van 9 proporties in een universele harmonie, waarvan enkele duizenden jaren oud zijn. Je kan het in vele oude culturen vinden. Het wordt “Arsenicom” genoemd en de beginselen ervan kunnen ook gevonden worden in de diatoniek van het muziektoonsysteem. Ik was gefascineerd door dit machtige instrument en de Franse beeldhouwer gaf me de sleutel om dit harmonische systeem te berekenen. Hierdoor kon ik een constructieprobleem oplossen. Vervolgens heb ik het in al mijn sculpturen gebruikt.”
In de Ankh-sculpturengroep heeft hij ook dit harmonische systeem toegepast, vertelt Van de Locht. Daarbij speelt het gebruik van hardsteen voor hem een belangrijke rol, omdat het duurzaam is zo vlakbij het water. Ankh staat er nu al een hele poos, bijna drie decennia. Van de Locht zegt: “Ik hoop dat mijn werk een tijdloos karakter heeft, dan is 29 jaar nog maar het begin.”
Beluister ook de podcastaflevering over dit kunstwerk, en laat je meeslepen door de boeiende verhalen achter de werken van kunstroute in De Baarsjes. In de podcast luister je naar gesprekken tussen kunsthistoricus en onderzoeker van deze route, Sietske Roorda, en schrijver Willem Sjoerd van Vliet.