Silhouetten, Marin Kasimir, 1995
Het kunstwerk Silhouetten is door de Duitse beeldend kunstenaar Marin Kasimir, woonachtig in Brussel, bedoeld als een draaideur tussen Molenwijk en de noordelijk gelegen Walvisbuurt. Je moet vanuit Molenwijk eerst een dijkje oplopen en vervolgens de Molenaarsweg oversteken om bij het kunstwerk te komen. Het is een klein pleintje met daarop een beeldengroep, die een cirkel vormt.
Kasimir had al eerder een soortgelijk kunstwerk gemaakt in het Franse stadje Issoudun, namelijk Le Place des mirroirs (1994). Hierin paste hij het draaideuridee ook toe om een plein te maken in de publieke ruimte, waar mensen kunnen gaan zitten. “Ik wil niet alleen een kunstwerk maken voor mijzelf of de kunstwereld, maar juist ook voor de bewoners”, legt hij uit. Je vindt dus niet alleen het concept van de draaideur terug in Silhouetten, maar er zitten ook bankjes in het kunstwerk verwerkt. Kasimir zegt dat hij mensen echt een entrée wilde geven naar hun wijk.
Wat misschien het meest opvallend is aan Silhouetten, zijn de profielen die Kasimir erin heeft aangebracht. Bij één beeld zie je bijvoorbeeld het profiel van het naakte lichaam van een vrouw, dat langzaam verandert in dat van een man. Als je naar boven kijkt, zien de richels eruit als klassieke architraven, maar als je aan beide zijkanten van het beeld kijkt, zie je dat er verschillende profielen van personen te zien zijn. Kasimir vertelt: “Ik wilde geen frontaal werk maken, maar werken die ontdekt moeten worden door erlangs te wandelen.”
Kasimir was in deze periode van zijn carrière veel bezig met het maken van dit soort profielen. Hij liet bijvoorbeeld het profiel van de toenmalige Franse president François Mitterand overlopen in het profiel van zijn moeder. Voor de beeldengroep bij Molenwijk heeft hij vooral gebruik gemaakt van de profielen van familie en vrienden. Kasimir vertelt dat hij hiermee de afstand tussen twee individuen wil laten zien, die soms heel klein kan zijn of juist heel groot. “Uiteindelijk gaat het om de wens om samen te zijn.”
Silhouetten bleek al snel een geliefd object om te bespuiten met graffiti. Het kunstwerk, dat in beton is gegoten, had volgens Kasimir een hele mooie kleur, waardoor het leek alsof het van marmer was. Inmiddels is het overgeschilderd met rood-oranjeverf, waardoor dat effect verloren is gegaan. “Toen ik er ooit een foto van zag, heb ik gezegd: ‘Dit is mijn werk niet meer’.” Maar na het zien van recente foto’s identificeert hij zich nog steeds wel met het concept, de intentie en de vorm van zijn werk.
Oud-cultuurambtenaar Pieter Roemer vertelt dat het eigenlijk de bedoeling was dat het beeld niet op de rand van twee wijken zou komen te staan, maar in de Walvisbuurt. Het werk van Kasimir nam echter te veel ruimte in beslag. Daarom moest er een nieuwe locatie gevonden worden. Dat is uiteindelijk deze plek aan de Molenaarsweg geworden. Als je voorbij Kasimirs kunstwerk bent gelopen, leidt een bruggetje over het water naar de Walvisbuurt. Toch hoort dit kunstwerk ook echt bij Molenwijk. Kasimir noemt zijn werk zelf Molenaarsplein, en als je het kunstwerk vanuit vogelperspectief zou bekijken, dan zie je dat de draaideuren de wieken van een molen vormen.
Beluister ook de podcastaflevering over dit kunstwerk, en laat je meeslepen door de boeiende verhalen achter de werken van kunstroute in Molenwijk. In de podcast luister je naar gesprekken tussen kunsthistoricus en onderzoeker van deze route, Sietske Roorda, en schrijver Willem Sjoerd van Vliet.
